Ortodonti
Ortodonti, Çene ve yüz bölgesindeki bozukluklarının teşhis ve tedavisi ile ilgilenen bir bilim dalıdır. Erken dönemde, olası bir anomalinin önlemesi, ilerleyen dönemlerde ise oluşmuş olan anomalilerin düzeltilmesine yönelik “ortodonti tedavileri” uygulanmaktadır. Erken yaşta başlatılan ortodontik tedavi, çocuklarda çene gelişimine yardım ederek dişlerin doğru pozisyonlarda konumlanmasına yardımcı olur. Yetişkinlerde ise var olan kapanış bozukluklarının ve çapraşıklıkların düzeltilmesini sağlar.
Diş oluşum dönemlerine göre ortodonti;
1- Süt dişleri oluşum dönemi: Okul öncesi yıllarda parmak emme, dudak yeme, ağıza yabancı cisim sokma gibi alışkanlıklara bağlı olarak ortaya çıkan sorunların mümkün olduğu kadar azaltılmasına yönelik uygulamalardır. Bu alışkanlıklar süt dişleri oluşum döneminde ortadan kaldırılırsa iskelet yapıda kalıcı bir bozukluk oluşmadan iyileşme sağlanır. Bunun için de birtakım ağız içi veya ağız dışı aletlerden yararlanılır.
2- Karışık dişlenme dönemi: İlkokul çağındaki çocukları kapsar, ağızda hem daimi hem de süt dişlerinin bulunduğu dönemdir. Bu dönemde zamanından önce veya sonra süt dişlerinin kaybedilmesi, alttan gelen daimi dişlere rehberlik edememesi sonucunda birtakım problemler oluşur. Oluşan çapraşıklığın giderilmesi ortodontinin alanına girer. Yine bu dönemde başlayıp ergenlik çağının sonuna kadar devam eden çeneler arası uyumsuzlukların giderilmesi de ortodontinin konusudur.
3- Daimi diş oluşum dönemi: Diş dizilimlerinde oluşan bozukluklar diş çekimi yapılarak veya yapılmadan sabit ya da hareketli aletlerle düzeltilebilir.
Ortodontiste ne zaman gitmeli?
Süt Dişleri ağızda görünüp çiğneme fonksiyonuna girdiği iki yaşından itibaren çocuklar diş hekimine kontrole götürülmelidir. Diş Hekimi çocuğun çene-yüz gelişimini ve dişlerin sağlığının yanı sıra doğru konumlanmalarını çok yönlü değerlendirir. Olası sorunları önceden görmek ve önlem almak “koruyucu hekimliğinin” olmazsa olmazıdır. Çocuklarda iskeletsel sorunlara erken yaşlarda müdahale etmek gerekir. Süt dişleri arasında bulunan boşluklar, doğal gelişim göstergesidir. Erişkinlerin dişlerindeki gibi sıkı temaslar, ileride meydana gelebilecek yer darlığı ve dolayısıyla dişlerde çapraşıklığın göstergesi olabilir. Daimi dişler 6-7 yaşlarında sürmeye başlarlar ancak 8-12 yaşları arasında, süt azı dişleri düşene kadar pek fazla problem gözlenmez. Ancak süt dişlerinin tümü, daimileriyle yer değiştirinceye kadar korunmalıdır. Bu nedenle süt dişlerindeki çürükler erken tedavi edilmelidir. Süt dişlerinin çekilmesi gerekiyorsa, çekilenlerin yerini tutacak yer tutucu dediğimiz protezlerin yapılması ileride ortodontik tedavi yapılmasını engeller.
Ortodontik bozuklukların nedenleri nelerdir?
-Beslenme Bozuklukları.
-Ağızdan Nefes Alma.
-Parmak Emme.
-Yalancı Emzik kullanımı.
-Uyurken sürekli aynı tarafta yatmak.
-Diş sıkma, tırnak yeme, kalem ısırma gibi kötü alışkanlıklar.
-Süt dişlerinin erken kaybı.
-Dişeti problemlerine bağlı diş düzensizlikleri.
-Diş kaybına bağlı olarak meydana gelen düzensizlikler.
-20 yaş dişlerinin öndeki dişleri sıkıştırmasına bağlı düzensizlikler.
-Genetik olarak yatkınlık.
-Hormonal düzensizlikler, sistemik hastalıklar.
Ortodontik bozuklukların belirtileri nelerdir?
-Çapraşıklık; yanlış konumlanmış veya sürmemiş dişler.
-Aşırı derecede ilerde veya geride konumlanmış çene.
-Yanak ısırma ve dudak ısırma.
-Önde konumlanmış dişler.
-Alt ve üst dişlerin temas etmemesi veya anormal bir şekilde kapanması.
-Dengeli olmayan yüz görünümü.
Ortodontik tedavi öncesinde ve sonrasında dikkat edilmesi gerekenler
1- Ortodontik tedaviye başlamadan önce çürük dişlerin tedavi edilmesi ve dişetinin tam olarak sağlıklı duruma getirilmesi gerekir.
2- Sabit aletlerde dişlerin üzerine yapıştırılan olukların etrafında diş plağı çok çabuk yerleşir. Buna imkan verilmemesi için apareyin ve dişlerin düzenli fırçalanması şarttır .
3- Hekim tedaviye başladıktan sonra hastasını ortalama ayda bir görür. Dolayısıyla ortodontik tedavide büyük görev, çocuklara düşer. Bu nedenle dişleri düzeltilecek çocuklarda tedavi isteği olması gerekir. Ailenin zorlaması çoğu zaman olumsuz etki uyandırmaktadır.
4- Hekimin kontroller sırasındaki tavsiyelerine dikkatle uyulmalıdır.
5- Randevular aksatılmamalıdır.
6- Apareylerde kırılma, kopma veya ağıza yapışan düzeneklerde çıkma varsa tedavi kesintiye uğrar. Böyle durumlarda hemen hekime başvurulmalıdır.
Ortodontinin faydaları
– Diş boşlukların kapatılması
– Çene ve diş kapanış bozukluklarını gidermek
– Dişlerin konumlarını ve duruşlarını düzeltmek
– Diş ve dudakları düzgün olarak hizalamak.
– Ortodonti tedavisi estetik diş hekimliğinde çok önemli bir yer tutar.
– Ortodonti tedavisi ile dişler çene kemiği üzerinde doğru bir biçimde yerlerini alırken çene kapanış bozukluklarının neden olduğu eklem, baş, boyun ağrıları da giderilebilir.
– Ortodonti tedavisi kişiye tam bir çiğneme fonksiyonu kazandırarak mide problemleri ve sindirim sistemi sorunlarının giderilmesinde de etkin rol oynar.
– Ortodonti tedavisi dişleri daha düzgün sıralarken, dişlerinize daha iyi bakım yapabilmenize olanak sağlar, böylelikle dişlerinizde çürük riski azalmış olur ve sağlıklı dişlere sahip olursunuz.
– Dişlerin estetik görünmesi ve çiğneme fonksiyonunu kazanabilmek için yapılacak ortodontik tedavi, alternatif protetik tedavilere nazaran daha pahalı tedavi olmakla birlikte dişlerin ve çevre dokularının doğal haliyle korunması açısından paha biçilmez bir kazanç sağlamaktadır.
– Ortodontik tedavide fiyatlar ve tedavi süreci; vakanın şiddetine göre değişmekte ve kullanılacak aparey çeşitlerine göre değişebilir.